لیلا رضاقلی پور

حمله پنیک چیست؟

حمله پنیک تجربه‌ای ناگهانی از ترس شدید است که باعث واکنش‌های فیزیکی شدید می‌شود، حتی زمانی که هیچ خطر واقعی یا علت ظاهری وجود ندارد. این حملات می‌توانند بسیار وحشتناک باشند و فرد احساس کند که کنترل خود را از دست داده، دچار حمله قلبی شده یا در حال مرگ است.

مهم است که بدانیم حمله پنیک به خودی خود خطرناک نیست. علائم شدیدی که فرد تجربه می‌کند، نتیجه فعال شدن سیستم عصبی سمپاتیک است که بدن را برای “جنگ یا گریز” آماده می‌کند. این واکنش طبیعی بدن به استرس است، اما در حملات پنیک، این واکنش بدون وجود یک تهدید واقعی رخ می‌دهد.

علائم حملات پنیک

علائم حملات پنیک می‌توانند بسیار متنوع باشند و از فردی به فرد دیگر متفاوت باشند. برخی از رایج‌ترین علائم عبارتند از:

• ضربان قلب سریع یا تپش قلب
• تعریق
• لرزش یا رعشه
• تنگی نفس یا احساس خفگی
• درد قفسه سینه
• حالت تهوع یا ناراحتی معده
• سرگیجه، سبکی سر یا ضعف
• احساس گرما یا سرما
• بی حسی یا گزگز
• احساس جدا شدن از خود یا محیط (مسخ واقعیت یا مسخ شخصیت)
• ترس از دست دادن کنترل
• ترس از مرگ

توجه داشته باشید که برای تشخیص حمله پنیک، معمولاً حداقل چهار مورد از این علائم باید به طور همزمان رخ دهند و در عرض چند دقیقه به اوج خود برسند.

علل حملات پنیک

علت دقیق حملات پنیک هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما عوامل متعددی می‌توانند در بروز آن نقش داشته باشند، از جمله:

• ژنتیک: سابقه خانوادگی اختلال پنیک می‌تواند خطر ابتلا به آن را افزایش دهد.
• استرس: رویدادهای استرس‌زا در زندگی، مانند از دست دادن شغل، مرگ عزیزان، یا مشکلات مالی، می‌توانند trigger حملات پنیک باشند.
• مزاج: برخی از افراد به طور طبیعی مضطرب‌تر و حساس‌تر از دیگران هستند و بیشتر در معرض حملات پنیک قرار دارند.
• مشکلات سلامت جسمی: برخی از بیماری‌های جسمی، مانند مشکلات تیروئید، مشکلات قلبی، و آسم، می‌توانند علائمی شبیه به حملات پنیک ایجاد کنند.
• مصرف مواد مخدر یا الکل: مصرف برخی از مواد مخدر یا الکل می‌تواند خطر ابتلا به حملات پنیک را افزایش دهد.
• اختلالات اضطرابی دیگر: افراد مبتلا به سایر اختلالات اضطرابی، مانند اختلال اضطراب فراگیر، اختلال وسواس فکری-عملی، و اختلال استرس پس از سانحه، بیشتر در معرض حملات پنیک قرار دارند.

اختلال پنیک چیست؟

اختلال پنیک نوعی اختلال اضطرابی است که با حملات پنیک مکرر و غیرمنتظره مشخص می‌شود. افراد مبتلا به اختلال پنیک معمولاً نگران حملات بعدی خود هستند و ممکن است رفتارهای اجتنابی از خود نشان دهند، مانند اجتناب از مکان‌ها یا موقعیت‌هایی که در گذشته در آنجا دچار حمله پنیک شده‌اند.

تشخیص اختلال پنیک مستلزم این است که فرد حداقل یک ماه نگران عواقب حملات پنیک باشد یا رفتارهای اجتنابی ناشی از ترس از حملات بعدی را از خود نشان دهد.

تشخیص حملات پنیک

تشخیص حملات پنیک و اختلال پنیک معمولاً توسط یک متخصص بهداشت روان، مانند روانپزشک یا روانشناس، انجام می‌شود. فرآیند تشخیص شامل موارد زیر است:

• مصاحبه بالینی: متخصص بهداشت روان در مورد علائم، سابقه پزشکی و سابقه روانپزشکی فرد سوالاتی می‌پرسد.
• معاینه جسمی: پزشک ممکن است معاینه جسمی انجام دهد تا هرگونه علت پزشکی زمینه‌ای را رد کند.
• پرسشنامه ها و مقیاس ها: از پرسشنامه‌ها و مقیاس‌های استاندارد برای ارزیابی شدت علائم اضطراب و پنیک استفاده می‌شود.

مهم است که به یاد داشته باشید که علائم حملات پنیک می‌توانند شبیه به علائم سایر بیماری‌ها باشند، بنابراین مهم است که برای تشخیص دقیق به پزشک مراجعه کنید.

درمان حملات پنیک

حملات پنیک و اختلال پنیک قابل درمان هستند. درمان معمولاً شامل ترکیبی از دارو درمانی و روان درمانی است.

دارو درمانی

داروهایی که معمولاً برای درمان حملات پنیک استفاده می‌شوند عبارتند از:

• داروهای ضد افسردگی: داروهای مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) و داروهای مهارکننده بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین (SNRI) اغلب برای درمان اختلال پنیک استفاده می‌شوند.
• داروهای ضد اضطراب: بنزودیازپین‌ها می‌توانند به سرعت علائم اضطراب را کاهش دهند، اما به دلیل خطر وابستگی، معمولاً فقط برای استفاده کوتاه مدت تجویز می‌شوند.

همیشه قبل از شروع یا قطع هر گونه دارو، با پزشک خود مشورت کنید.

روان درمانی

انواع مختلفی از روان درمانی می‌توانند برای درمان حملات پنیک مفید باشند، از جمله:

• درمان شناختی رفتاری (CBT): CBT به افراد کمک می‌کند تا الگوهای فکری و رفتاری منفی خود را شناسایی و تغییر دهند.
• درمان مواجهه ای: درمان مواجهه ای شامل قرار دادن تدریجی فرد در معرض موقعیت‌ها یا حواس‌گرایی‌هایی است که باعث ایجاد ترس و اضطراب می‌شوند، به منظور کاهش حساسیت به آن‌ها.

روان درمانی اغلب موثرترین راه برای درمان بلندمدت اختلال پنیک است.

راهکارهای کمک به خود برای مدیریت حملات پنیک

علاوه بر درمان حرفه‌ای، راهکارهای زیادی وجود دارد که می‌توانید برای مدیریت حملات پنیک و کاهش اضطراب خود انجام دهید:

• تکنیک‌های تنفس عمیق: تنفس عمیق می‌تواند به کاهش ضربان قلب و آرامش سیستم عصبی کمک کند.
• مدیتیشن و ذهن آگاهی: مدیتیشن و ذهن آگاهی می‌توانند به شما کمک کنند تا در لحظه حال بمانید و از افکار و احساسات منفی خود فاصله بگیرید.
• ورزش منظم: ورزش منظم می‌تواند به کاهش استرس و اضطراب کمک کند.
• خواب کافی: کمبود خواب می‌تواند علائم اضطراب را تشدید کند. سعی کنید هر شب 7 تا 8 ساعت بخوابید.
• اجتناب از کافئین و الکل: کافئین و الکل می‌توانند علائم اضطراب را تشدید کنند.
• حمایت اجتماعی: صحبت کردن با دوستان، خانواده یا یک گروه پشتیبانی می‌تواند به شما کمک کند تا احساس تنهایی نکنید و از تجربیات دیگران بیاموزید.
• شناسایی triggerها: سعی کنید triggerهایی را که باعث حملات پنیک می‌شوند شناسایی کنید و تا حد امکان از آن‌ها اجتناب کنید.

چه زمانی باید به دنبال کمک حرفه ای باشیم؟

اگر حملات پنیک شما مکرر و ناتوان کننده هستند، یا اگر نگران این هستید که ممکن است دچار اختلال پنیک باشید، مهم است که به دنبال کمک حرفه ای باشید. یک متخصص بهداشت روان می‌تواند به شما کمک کند تا تشخیص دقیق بگیرید و یک برنامه درمانی مناسب برای خود پیدا کنید.

همچنین اگر افکار خودکشی دارید، فوراً با یک خط کمک بحران یا یک متخصص بهداشت روان تماس بگیرید.

نتیجه گیری

حملات پنیک می‌توانند تجربه‌ای بسیار ترسناک و ناتوان کننده باشند، اما خوشبختانه قابل درمان هستند. با کمک حرفه ای و راهکارهای خودیاری، می‌توانید علائم خود را مدیریت کنید و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشید. به یاد داشته باشید که شما تنها نیستید و کمک در دسترس است.